Onafhankelijk en gedepolitiseerd oordeel
Politieke ambtsdragers hebben in de huidige wetgeving zoveel mogelijk dezelfde arbeidsvoorwaarden als andere werkenden. Maar door het bijzondere karakter van hun ambt zijn ze geen ‘gewone’ werknemers of ambtenaren. Voor hen gelden soms andere regels als het gaat om arbeidsvoorwaarden. De arbeidsvoorwaarden van decentrale politieke ambtsdragers zijn onderwerp van gesprek tussen de minister van BZK en het Overleg rechtspositie decentrale politieke ambtsdragers (ORDPA). Voor wat betreft de uitkerings- en pensioenaanspraken volgen zij vaak de aanspraken van centrale politieke ambtsdragers. Voor de landelijke politieke ambtsdragers is de besluitvorming complexer. Zo besluiten het kabinet en parlement over hun aanspraken in het algemeen en hun eigen beloning in het bijzonder. Om die reden alleen al is het belangrijk dat er een onafhankelijk advies is dat aan die besluitvorming vooraf gaat.
Het adviescollege kan gevraagd en ongevraagd advies geven over structurele wijzigingen in de arbeidsvoorwaarden van politieke ambtsdragers. Daarmee is het een nuttig instrument voor een onafhankelijk en gedepolitiseerd oordeel over de rechtspositie.
Advies over structurele wijzigingen in rechtspositie politieke ambtsdragers
De besluitvorming over de arbeidsvoorwaarden van landelijke politieke ambtsdragers is een complex proces. Dat is het gevolg van terughoudendheid van het kabinet en parlement om te beslissen over hun eigen aanspraken en beloning, zoals de slager niet zijn eigen vlees mag keuren. Een onafhankelijk adviescollege kan gevraagd of ongevraagd adviseren over grote, structurele wijzigingen in de rechtspositie van politieke ambtsdragers. Denk aan afspraken over de arbeidsduur, beloning, pensioenen en bovenwettelijke uitkeringen. In de beoordeling of structurele aanpassingen in de arbeidsvoorwaarden noodzakelijk zijn, neemt het adviescollege ook arbeidsmarktontwikkelingen, functievergelijkingen en salarisontwikkelingen in de markt en (semi-)publieke sector mee.
Met advies van een onafhankelijk college kan de regering hopelijk goede, weloverwogen en onderbouwde beslissingen nemen over de arbeidsvoorwaarden van politieke ambtsdragers. De conclusies van het adviescollege zullen vervolgens worden meegenomen in concrete voorstellen voor wet- en regelgeving.
Reikwijdte van de adviestaak
De adviestaak van het college richt zich op grote, structurele wijzigingen in de rechtspositie van politieke ambtsdragers. Denk aan:
- Bezoldiging en vergoeding voor de werkzaamheden;
- Uitkering na aftreden of ontslaguitkering bij arbeidsongeschiktheid;
- Pensioenaanspraken;
- Onkostenvergoedingen en voorzieningen voor de uitoefening van het ambt;
- Nevenfuncties en neveninkomsten.
De adviestaak beperkt zich tot politieke ambtsdragers en strekt zich niet uit tot de ambtelijke topstructuur. Het adviescollege adviseert ook niet over rechtspositionele aangelegenheden in individuele gevallen.